Sremski Karlovci
Sremski Karlovci su jedno, pa slobodno možemo reći, divno vojvodjansko mesto ušuškano izmedju Fruške gore i Dunava. Od Novog Sada su udaljeni oko 15 kilometara, dok je udaljenost od Beograda malo veća i iznosi oko 75 kilometara. Pa da krenemo u obilazak ovog fantastičnog naselja. 🙂
Sremski Karlovci – istorija
Ovaj vojvodjanski gradić tokom svoje istorije potpadao je pod vlast raznih naroda koji su se ovde doseljavali i živeli. Svaki od tih naroda ostavio je svoj trag i uticaj na ovo mesto, ostavljali su deo kulture koja ovu varoš čini još bogatijom. Kažu da svaka zgrada, svaka ulica i svaka kuća Sremskih Karlovaca priča neku svoju priču. Pored toga što je od davnina ovo mesto bilo duhovni i kulturni centar Srbije, bilo je i stecište učenih i vidjenih ljudi iz tog vremena. U Karlovcima su se okupljali pesnici, uceni ljudi i intelektualna elita. Zbog blizine i uticaja Austrije Karlovci su bili jedno vrlo razvijeno mesto.
Karlovačka gimnazija
U Sremskim Karlovcima je 1791. godine osnovana prva gimnazija, sa radom je počela godinu dana kasnije. Osnivač gimnazije bio je Stefan Stratimirović, karlovački mitropolit. Stefan Stratimirović je bio bečki djak i vrlo učen čovek. Gimnazija ubrzo po osnivanju postaje centar srpske prosvete i duhovnosti. U početku njeni djaci bili su samo deca iz Karlovaca, ali kako je vreme prolazilo u gimnaziju su se upisivala deca i iz drugih krajeva zemlje. Do 1852. godine ova škola je bila šestorazredna, nakon toga uvodi se sedmi i osmi razred. Od 1860. godine u gimnaziji se proslavlja Sveti Sava kao školska slava. Za to je zaslužan patrijarh Rajačić.
Od svog osnivanja do 1907. godine nastavu u gimnaziji mogli su da pohadjaju samo muškarci, medjutim to se menja, pa učenici gimnazije postaju i devojke. U početku je bilo dozvoljeno samo devojkama iz Karlovaca da budu učenice ove škole, zbog bolje kontrole roditelja, ali se i to pravilo brzo promenilo jer su počele da dolaze devojke iz svih krajeva Srbije.
Od 1921. godine gimnazija postaje državna realna.
Gimnazija se nalazi u samom centru ovog gradića, u ulici Branka Radičevića. Posetioci jednostavno ne mogu da je zaobidju i da se ne dive njenoj lepoti.
Patrijaršijski dvor
Na mestu gde se nekada nalazio “Pašin konak” sagradjen je Patrijaršijski dvor. “Pašin konak” je bio prva rezidencija poglavara srpske crkve posle prebacivanja sedišta arhiepiskopije iz Peći u Sremske Karlovce. Nedugo zatim odlučeno je da se stara zgrada sruši i na tom mestu izgradi velelepni Patrijaršijski dvor. Projekat zgrade dvora je delo našeg arhitekte Vladimira Nikolića. Dvor je sagradjen u periodu izmedju 1892. i 1895. godine za vreme mitropolita Georgija Brankovića, dok je mitropolit Stefan Stratimirović 1817. godine osnovao fond za prikupljanje sredstava za izgradnju. Dvorsku kapelu oslikao je Uroš Predić. Do 1930. godine Patrijaršijski dvor bio je rezidencija poglavara srpske crkve, a nakon toga postaje sedište vladike sremskog.
Danas je zgrada stalna rezidencija vladike sremskog i letnja rezidencija srpskog patrijaha, i muzej Srpske Pravoslavne Crkve. Zgrada i park se besprekorno održavaju. Dvor je spomenik kulture od izuzetnog značaja. U jednom delu zgrade nalazi se Riznica. Riznica je otvorena za javnost i u njoj se nalazi stalna postavka. Na ovom mestu čuvaju se predmeti doneti iz razorenih i uništenih crkava iz Bosne i Hercegovine i Hrvatske. Najstarija knjiga koja se čuva u Riznici je “Cvetnik”, napisan u 15. veku. “Cvetnik” je vrsta udžbenika za mlade monahe.
Saborna crkva
Saborna crkva Svetog Nikole u Sremskim Karlovcima nalazi se odmar pored Patrijaršijskog dvora i spada u red najznačajnijih hramova Srpske pravoslavne crkve. Gradnja crkve započeta je 1758. godine na insistiranje Karlovačkog mitropolita Pavla Nenadovića. Planovi za gradnju crkve radjeni su u Beču. Crkva je potpuno završena 1762. Dogovor za oslikavanje ikonostatasa sklopljen je sa Teodorom Kračunom i Jakovom Orfelinom. Ikonostas predstavlja vrhunac umetničkih ostvarenja baroknog slikarstva u vojvodjanskoj umetnosti. Odlike Kračunovog slikarstva ogledaju se u prefinjenošću oblika, rafiniranom koloritu, dok je Orfelin pokazao izuzetnu zrelost u oslikavanju, te je takav stil nastavio kasnije da koristi.
Ovaj hram ima veliki kulturno-istorijski značaj za srpski narod. Crkva je spomenik kulture od izuzetnog značaja jer pored fresaka, vrednih umetničkih dela Paje Jovanovića, nalaze se i dve relikvije, deo moštiju drugog srpskog arhiepiskopa Svetog Arsenija Sremca, kao i Čudotvorna ikona Svete Bogorodice Bezdinske.
Česma “Četiri lava”
Česma “Četiri lava” je jedno od glavnih obeležja Sremskih Karolaca. Nalazi se na glavnom trgu, Trgu Branka Radičevića. Izgradjena je 1799. godine u čast nastanka prvog vodovoda u Sremskim Karlovcima. Glavni pokrovitelj radova bio je mitropolit Stefan Stratimirović.
Česma “Četiri lava” postavljena je na uzvišenju od tri mermerna stepenika, a sastoji se od bazena od crvenog mermera i česmenog stubakvadratnog preseka. Mermer koji je korišćen za izgradnju česme poznat je pod nazivom crveni mermer i vadjen je iz kamenoloma u blizini Pečuja u Madjarskoj.
Legenda kaze da svako ko popije vodu sa ove česme vratiće se u Sremske Karlovce gde će se i venčati.
Karlovačka Bogoslovija
Prvu srpsku pravoslavnu Bogosloviju osnovao je mitropolit Stefan Stratimirović davne 1794. godine. Bogoslovija “Sveti Arsenije” predstavlja jednu od najvažnijih obrazovnih ustanova našeg naroda. Školovanje u ovoj ustanovi traje pet godina i za vreme školovanja učenici borave u internatu. Ova škola je jedna od sedam obrazovnih ustanova Srpske pravoslavne crkve smeštenih u četiri države, gde se učenici uče i vaspitavaju u duhu sveštenog predanja za služenje Crkvi. Nakon završetka školovanja ovde oni stiču mogućnost za nastavak školovanja na teološkim fakultetima i drugim akademijama tog tipa.
Od 1964. godine nosi naziv Bogoslovija “Sveti Arsenije Sremac”. Smeštena je u jednoj od najvrednijih zgrada ovog grada, a to je nekadašnje zdanje Crkveno-narodnih fondova. Zgrada Crkveno-narodnih fondova podignuta je pod pokroviteljstvom patrijarha Georgija Brankovića.
Kapela mira
Kapela mira podignuta je na mestu gde se u prošlosti odigrao jedan od najznačajnijih dogadjaja za evropske narode. Potpisivanje Karlovačkog mira dasio se izmedju Austrije i Otomanskog carstva. Posle velikog Bečkog rata poražena Turska morala je da prihvati morovne pregovore sa Austrijom. 1698. godine u blizini Karlovaca sastali su se predstavnici austrijske carevine i turskog otomanskog carstva, kao i predstavnici sila posrednica. Pregovori su trajali ukupno 72 dana.
Zanimljivo je da se tokom mirovnih pregovora na ovom mestu prvi put u zvaničnoj svetskoj dipomatiji koristio okrugli sto za pregovaranje.
Na ovom mestu u čast potpisanog Karlovačkog mira podignuta je Kapela mira, koja je u funkciji i koristi se samo nekoliko puta godišnje za potrebe misa i obreda katoličke konfesije.
Grob Branka Radičevića
Naša INSTAGRAM stanica 